چهارشنبه ۱۲ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 
قربانی سرکوبگری استالین؛
"تو را من چشم در راهم"، از اشعار زیبای نیما یوشیج، شاعر بلندآوازه ایرانی است که در انتظار دیدار دوباره برادر خود "لادبُن" سروده است. برادری که در شبی بارانی در ساحل رود ارس با او خداحافظی کرده و راهی سرزمین شورا‌ها می‌شود، غافل از آنکه این آخرین دیدار آن‌ها خواهد بود. نیما تا پایان عمر چشم به راه برادر ماند و سال‌ها گذشت تا مشخص شد "لادبُن" قربانی سرکوب‌های گسترده و خونین استالین شده است. گزارش کامل درباره ماجرای رضا اسفندیاری را در دیدبان تاریخ بخوانید.
کد خبر: ۳۸۵۷۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۶
گزارش تاریخ؛
نوامبر سال ۱۹۱۸ پایان جنگ جهانی اول به‌وسیله سفارتخانه‌های انگلیس، فرانسه، شوروی و آمریکا در تهران اعلام شد. جنگی که ۵۱ ماه در قلب اروپا جریان داشت، اما بیشترین خسارت آن را ایران متحمل شد.
کد خبر: ۳۱۱۸۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۶
آموزه‌های سیاسی؛
آیت الله سید حسن مدرس را می‌توان میراث‌دار شیخ فضل الله نوری دانست. زندگی سیاسی پرفراز و نشیب مدرس نشانگر گرایش او به سیاسی کردن دین و دینی کردن سیاست، در واقع فقهی کردن آن، است. مدرس همانطور که در جمله مشهور خود گفت سیاست ما عین دیانت ماست و دیانت ما عین سیاست ما زندگی کرد و جان مایه تلاش‌ها و آموزه‌های سیاسی او حکومت مبتنی بر شرع اسلام بود. مدرس را می‌توان میانجی تاریخی سیاسی اصلی میان دو روحانی ساستمدار دانست؛ شیخ فضل الله نوری و آیت الله خمینی.
کد خبر: ۲۸۳۹۸۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۰۶
شاه چگونه ملی‌گرایی باستانی را ترویج می‌کرد، اما به کودتا علیه یک دولت ملی نیز می‌پرداخت؟
کد خبر: ۲۵۹۱۴۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۵
مهاجرت برای تغییر؛
تغییرات سیاسی همواره بخشی از جمعیت را با خطرات جانی مواجه می‌کرد و به این ترتیب مهاجرت‌های سیاسی، تبعیدها و کوچ اجباری همواره جریانی ثابت در طول تاریخ ایران داشته است. به علاوه فقدان امنیت که به‌صورت عمومی منجر به ناامنی اقتصادی می‌شد، موجب شده بود تا همواره بخش‌هایی از جمعیت ایران در جست‌وجوی بهبود سطح زندگی و معیشت خود راه خروج از کشور را در پیش گیرند. مهاجران کار اما در دوره معاصر شکل تازه‌ای به خود گرفتند. کارگرانی که در جریان صنعتی شدن مناطق قفقاز در جست‌وجوی کار از ایران خارج شدند، در نتیجه مجاورت و نیازهای جدیدی که در جامعه مقصد برای آنان شکل گرفت، نسبت به عموم جمعیت ایران تجربیات مدرن را جلوتر آغاز کردند. امری که بعدها و در نتیجه بازگشت بخشی از این جمعیت، منجر به تحولات اجتماعی در داخل ایران شد.
کد خبر: ۱۵۸۹۷۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۰۵
مدرنیته ایرانی از منظر جنسیت؛
تاریخ اجتماعی در سال‌های اخیر عامليت تاريخي را منحصر به فرادستان و نهادهاي اجتماعي و سياسي نمی‌داند و بيشتر در پي يافتن نقش مردم، گروه‌ها و جریان‌های حذف‌شده در تحولات جامعه است. برخلاف تاریخ‌نگاری از بالا که سلطه‌ای طولانی در تاریخ‌نگاری جهان داشته، تاريخ‌نگاري از پایین معطوف است به تاریخ حاشیه‌ها، گروه‌ها و طبقات پایین جامعه، تاریخ جنبش‌های اجتماعی این گروه‌ها، اقشار و طبقات و نقش‌شان در فرآیند تکوین جامعه، تاریخ فعالیت‌های اجتماعی - سیاسی مردم. این شکل از تاریخ‌نگاری با تمرکز بر زندگی مردم عادی، حیات روزمره‌شان، اعتراضات و مبــارزات حـذف‌شدگــان و گروه‌های فرودست جامعه، سیاست و مردم را در فرآیند دگرگون‌سازی ساختارها نشان می‌دهد.
کد خبر: ۱۳۴۲۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۲۳
سیر تطور «جمهوری» در تاریخ ایران؛
«جمهوری» همان واژه‌ای بود که در دوران رضاخان مطرح شده بود اما با مقتضیات زمانه وفرهنگ ایرانی - اسلامی هماهنگ شده بود. از این رو توانست موافقت ۹۸ درصدی مردم ایران را در ۱۲ فروردین ۵۸ جلب کند.
کد خبر: ۱۲۲۸۹۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۱/۳۰
تفرقه در خاورمیانه؛
در حالی که اروپا به سوی وحدت، گام های بلندی برداشته است، خاورمیانه به سوی تفرقه پیش می رود و هم اکنون مرکز ثقل آن نیز در عراق و اقلیم کردستان است؛ جایی که به رغم همه مخالفت های و هشدارهای بین المللی، همه پرسی استقلال در حال برگزاری است و چشم انداز روشنی نیز برای آن قابل تصور نیست. فارغ از تحولی که در حال رخ دادن است، به نظر می رسد پرداختن به پیشینه، ژئوپلیتیک، جمعیت، شخصیت ها، رهبری، احزاب و به صورت کلی جزئیات مربوط به اقلیم کردستان، می تواند درک مناسبی از تحول امروز به ما بدهد.
کد خبر: ۸۲۵۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۷/۰۵